Günəbaxan əkinində quru və nəm şəraitdə istifadə olunacaq gübrə dozaları
Hər şeydən əvvəl, dəqiq və düzgün gübrələmə üçün torpaqları analiz etmək lazımdır. Azot, fosfor və potasium gübrələrinin hamısı torpaq becərilmədən əvvəl səpilərək tarlaya verilir və sonra əkin dərinliyinə qarışdırılır. Azotlu gübrələr bütün olaraq əkinlə birlikdə bitkiyə verilə bilər və ya yarısı əkinlə, yarısı isə bitkilərin yarpaq və gövdələrində qalmayacaq şəkildə tətbiq oluna bilər. Eyni zamanda gübrənin bitki yarpaqlarını yandırmaması üçün suvarma zamanı yarpaqlar yaş olacağından qətiyyən azotlu gübrə tətbiq edilməməlidir. Qarğıdalı qida maddələrinə tələbkar bitkidir. O, bütün vegetasiya dövründə normal böyüyüb inkişaf etməsi və yüksək məhsul verməsi üçün üzvi və mineral gübrələrlə təmin edilməlidir. Bitkilərdə gedən fizioloji və biokimyəvi proseslərin tənzimlənməsində azot, fosfor və kalium elementlərinin xüsusi rolu vardır. Bu elementlər bitkilərin əsas qida elemenləri hesab olunur. İstər üzvi, istərsə də mineral gübrələr tətbiq edilərkən becərilən bitkinin bioloji xüsusiyyətləri, əkin sahəsi, torpağın aqrokimyəvi göstəriciləri və zonanın iqlim şəraiti nəzərə alınmalıdır. Böyümə və inkişafının ilk dövrlərində qarğıdalı azot və fosfora daha çox tələbkardır. Çox turş torpaqlarda qarğıdalı yaxşı inkişaf etmir. Onun normal inkişafı üçün torpaq mühitinin reaksiyası neytral olmalıdır.
Azotlu gübrələr
İstehsalçılar, fermerlər tərəfindən daha çox istifadə olunan azotlu gübrələr ammonium sulfat , karbamid və ammonium nitratdır. Bu gübrələrin hamısı bitkinin ehtiyac duyduğu azotu təmin etmə gücünə malikdir. Lakin torpağın turşuluğunu təsirsiz hala gətirmək üçün duzlu və ya qələvi torpaqlarda ammonium sulfata üstünlük verilməli və digər neytral və ya turşu xarakterli torpaqlarda karbamid və ya ammonium nitratdan istifadə edilməlidir. Günəbaxan bitkisindən yüksək məhsuldarlıq əldə etmək üçün aparılan gübrə sınaqları nəticəsində quru şəraitdə 8 kq, nəm şəraitdə 10 kq azot kifayətdir.
Fosforlu gübrələr
Tərkibində yüksək faizli fosfor olduğu üçün günəbaxan əkinçiliyində ən çox istifadə olunan gübrə üçün üçqat superfosfatdır. Əgər torpaq analizi nəticəsində bu gübrəyə ehtiyac duyulursa , əkindən əvvəl torpağa verilib qarışdırılmalıdır. Tədqiqatlar göstərir ki, günəbaxan bitkisində yüksək məhsuldarlıq əldə etmək üçün 7-8 kg fosfor kifayətdir. Torpağa verilən fosforun bitkilər tərəfindən qəbul edilməyən hissəsi sonradan torpaqda yığılır.
Kaliumlu gübrələr
Torpaq analizlərinin nəticələrinə əsasən tövsiyə edilmədiyi təqdirdə kaliumlu gübrələrinin istifadəsinə ehtiyac yoxdur. Əgər torpaqda kaliuma ehtiyac varsa, kalium sufatla gübrələmə əkindən əvvəl və ya əkin zamanı tətbiq edilə bilər.
Qarışıq gübrələr
Qarışıq gübrələr azot, fosfor və kaliumun müəyyən nisbətlərdə qarışdırılması ilə hazırlanır. Xüsusilə günəbaxan əkinçiliyində, torpağın fosfora ehtiyacı varsa, əkilmədən əvvəl gübrə istifadə edilə bilər. Hər il qarışıq gübrələrin istifadəsi nəticəsində bəzi sahələrdə fosfor yığılması meydana gəlir. Bu səbəbdən, torpaq analizi nəticəsində fosfor gübrəsinə ehtiyac qalmazsa, qarışıq gübrələr əvəzinə digər azot gübrələrinin istifadəsi fermer üçün daha sərfəli olar.
*4777 
