ÜZÜM YETİŞDİRİLMƏSİNDƏ EKOLOJİ FAKTORLAR

17 February 2021

ÜZÜM YETİŞDİRİLMƏSİNDƏ EKOLOJİ FAKTORLAR

Üzüm bağının salınacağı ərazinin seçilməsində iqlimi, torpağı, yeri kimi faktorlar xüsusi önəm kəsb edir. Bu baxımdan bölgənin çoxillik meteoroloji qeydlərini araşdırmaq, üzümün tələblərinə uyğun olub olmadığını bilmək   başlanğıc nöqtəsi kimi qəbul edilə bilər. Bu qeydlər istilik,  yağıntı və havanın rütubəti, donma və külək, torpaq şəraiti kimi amillərə əsaslanır.

Üzüm inkişaf dövrü çox uzun bir bitkidir. Gündəlik orta temperatur 10 dərəcəyə çatanda inkişaf etməyə başlayır və payızda orta temperatur bu göstəricidən aşağı düşənə qədər inkişaf etməyə davam edir. Meyvələrini tam yetişdirmək üçün hər üzüm çeşidi üçün müəyyən bir temperatur cəmi tələb olunur.  . Üzümün keyfiyyəti tez isinən və günəş işığı olan yerlərdə daha yaxşıdır. Ümumiyyətlə, üzümün bitki örtüyü dövründə 1300 saat günəş qəbuluna ehtiyacı var.

Yer seçimində ən vacib meteoroloji amillərdən biri yağış və oun  il ərzində  necə yayılmasıdır. Ümumiyyətlə, üzüm, dərin kökləri olan bir bitkidir və bu səbəbdən az yağış yağan yerlərdə də yetişdirilə bilər. Üzüm üçün orta illik yağıntı 500 mm-dir. Bölgələrdə üzümçülük əkini suvarma olmadan da  edilə bilər. Qışda və   yazda inkişaf mərhələsi üçün  yağışlar üzüm üçün çox faydalıdır. Unutmaq lazım deyil ki, yazın  sonu və yayın  əvvəlində yağan yağışlar müsbət təsirlərinin yanında mübarizə tələb edən problemlər də yaradır.  Bundan əlavə,  yağış çiçəkləmə dövründə meyvələrin yaranmasına mane olur və böyümə dövründə meyvələrin çürüməsinə səbəb olur..

Torpağın seçilməSi üzüm bitkisi üçün  iqlimdən sonra ikinci əsas amildir. Əkiləcək torpağa uyğun kök toxumunu seçmək və uzun müddət yüksək məhsuldarlıq əldə etmək üçün torpağın müxtəlif yerlərindən və dərinliklərindən torpaq nümunələri götürüb analiz etmək vacibdir. Bu üzümçülükdə ilk və əsas qaydalardan hesab olunur. Ümumiyyətlə, üzümçülük, müəyyən bir su tutma qabiliyyətinə sahib, dərin, duzluluq və yeraltı su hündürlüyü kimi ciddi problemi olmayan istənilən torpaq növündə yetişdirilə bilər. Ümumi əhəng miqdarı, quruluşu, PH, duzluluq probleminin olub-olmaması, yeraltı suyun səviyyəsi və il boyu hərəkəti, torpağın qalınlığı kimi amillər öncədən araşdırılmalıdır. Torpaq analizi ilə yanaşı suvarmada istifadə olunan  suyu da analiz etmək vacibdir.

Bir ərazinin üzümçülüyə uyğun olub olmadığını anlamaq üçün təkcə fiziki və kimyəvi xüsusiyyətlərini müəyyənləşdirmək yox, həm də o zamana qədər ərazinin mədəni vəziyyətini araşdırmaq lazımdır. Üzümçülük üçün ən uyğun torpaq öncədən üzüm yetişdirilməyən  və uzun müddət boş qalmış sahələrdir. Əks təqdirdə torpaq yorğunluğu adlanan bu hadisədə üzümün hərəkətverici gücü azalır, köklər yaxşı inkişaf etmir, nəticədə üzümdə durğunluq yaranır və quruyur. Üzümçülükdə torpaq yorğunluğunu aradan qaldırmaq üçün ərazi söküldükdən sonra 4-5 il boş qalmalıdır. Tənək üçün  ən uyğun torpaqlar qumlu torpaqlardır.