Pambıq bitkisinin torpaq və iqlim tələbləri

Pambıq bitkisinin torpaq və  iqlim tələbləri

Pambıq əkini üçün əlverişli iqlim şəraiti necə olmalıdır?

Şəkil 1

Pambıq - uzun müddətli şaxta  riski olmayan, yüksək temperatura və bol günəş işığına ehtiyac duyan  bitkidir. Burada ən vacib iqlim ünsürləri yağıntı və nisbi rütubətdir. Bu bitki əsasən isti və nəmli iqlimlərə üstünlük verir. Torpağın temperaturu 15 ° C-dən aşağı olarsa, pambıq toxumlarının cücərmə nisbəti də aşağı olacaqdır. İnkişaf və böyümə dövründə  hava istiliyi 21-37 °C arasındadır.  İllik orta temperatur 19 °C, yay temperaturu 25 °C  olmalıdır. İstilik tarak əmələ gəlməzdən əvvəl 20 °C, çiçəkləmə dövründə 25 °C və kovanın inkişaf dövründə 30-32 oC olmalıdır. Biçin dövründə baramanın yaxşı açılması üçün temperaturun (15 oC-yə qədər) endirilməsi arzu edilir.Bundan əlavə, ortalama bir pambıq bitkisi qısa müddətə 43 ° C-yə qədər olan istiliklərə böyük bir zərər görmədən dözə bilər, lakin bitkinin bu istiliyə dözmə qabiliyyəti bölgənin nəm səviyyəsindən də asılıdır. Eyni zamanda pambıq yetişdirmək üçün yetişmə dövründə (yayda) və məhsul günlərində (payızda) tez-tez yağış olmamalıdır.

Pambığın  torpaq tələbatı və torpağın hazırlanması

Şəkil 2

  Pambıq bitkisi üçün  torpaq seçimi geniş olsa da,  dərin profilli və alüvial torpaq daha keyfiyyətli  məhsul əldə etməyə zəmin yaradır. Dərin, qumlu-gil su tutma qabiliyyəti, yüksək keçiricilik, becərilməsi asan və torpaqları suvarmaq pambıq əkmək üçün ideal torpaqlardır.Pambıq bitkisinin  yüksək məhsuldarlığında əsas faktorlardan biri də  torpağın incə hissəciklərə parçalanmasını, rütubətin toplanması və qorunması, yuma, arat və s. aqrotexniki tədbirlərin səmərəsini təmin edən dondurma şumunun  uğurlu formada aparılmasıdır. Belə ki dondurma şumu  torpağın münbit qatının qalınlığından və sələf bitkisindən asılı olaraq kotanlarla  28-32 sm dərinliklərə qədər  aparılır.  Pambıq əkinləri üçün şum dekabırın 15-20-dək   qurtarmalıldır. Bununla yanaşı,  şum altına hər il  1 hektara 5-10 ton effektiv qida maddəsi - peyin verilməlidir.  Səpinqabağı becərmə işləri qış və yaz aratı, həmçinin atmosfer yağıntıları hesabına torpaqda yaranmış ehtiyat nəmliyin saxlanmasına, eyni zamanda torpağın üst qatında olan alaq otlarının erkən cücərməsinə və səpinqabağı malalama zamanı məhv edilməsinə səbəb olur. Malamalar zamanı sahənin səthinin düz və hamar  qalması vacibdir. Səpinqabağı becərmə mütləq dayaz, yəni 6-7 sm dərinlikdə aparılmalıdır. Malanın axırıncı gedişi səpin istiqamətində olmalıdır.

Şəkil 3

Sahənin pambıq əkininə hazırlanması zamanı ilkin mərhələ  tarla təmizlənməsi və yeraltı emaldır. Pambığın yetişdirildiyi torpaqlarda zaman keçdikcə  şum və ya sərt bir təbəqə əmələ gəlir.  Sonrakı mərhələdə bu təbəqə bitki köklərinin inkişafına mane olmaması üçün  qırılır.  Bu proses torpağın üst quruluşunun pozulmadan 90 sm dərininə qədər işlənilməsi ilə davam edir.  Bu ərazidə sonradan yenə pambıq əkiləcəyi təqdirdə torpaq 20-25 sm dərinliyə qədər şumlanır və gövdələr kəsilir.  Əgər  taxıldan sonra pambıq əkiləcəksə, yığımdan dərhal sonra torpaq şumlanmalıdır. Pambıq əkinçiliyində son mərhələ toxum yatağını hazırlamaq üçün yaz əkinidir. Bu prosesdə digərlərindən fərqli olaraq 15 sm kifayətdir.